İlk milli alfabeyi kullanan Türk devleti Göktürk devletidir. Göktürk devleti tarihte ilk defa adında Türk kelimesini kullanan devlettir. Göktürkler milliyetçi özelliklerini Türklere özgü bir alfabe kullanarak da göstermişlerdir. Göktürk alfabesi 38 harften oluşur. 34 sessiz harf ve 4 sesli harf bulunmaktadır.
Kendilerine ait alfabe kullanan Türk devleti Göktürkler Yenisey ve Orhun yazıtları dışında yazma serlerde de Göktürk alfabesini kullanmışlardır. Tarihte Türk toplumları tarafından kullanılan ilk alfabe olan Göktürk alfabesi Göktürk devletlerinin dışında Avrupa’ya göç eden Türkler ile birlikte Avrupa kıtasına da kullanıldığı bilinmektedir. Bulgarlar, Hazarlar, Peçenekler ve Sekeller tarafından da ilk Türk alfabesi olan Göktürk alfabesi kullanılmıştır.
Göktürk Alfabesi
İlk Türk alfabesini oluşturan devlet Göktürklerdir. Göktürk devleti zamanında dikilen Göktürk Kitabelerinde bu alfabenin kullanıldığı bilinmektedir. Göktürk alfabesinin ilk kullanıldığı yer Yenisey Yazıtları olarak kabul edilmektedir. Yenisey yazıtlarında henüz tam geliştirilmemiş olan Göktürk alfabesi Göktürk Kitabelerinde Danimarkalı Türkolog Wilhelm Thomsen tarafından çözülmüştür.
Göktürk yazıtlarının bir tarafı Çince yazılmış olup bir tarafı yıllarca çözülmeye çalışılmıştır. 1893 yılında Thomsen bu yazıyı çözerek Türklere ait bir alfabe ile yazıldığını açıklamıştır. Eski Türkçe dili ile yazılmış olan bu yazıtların Kültigin ve Bilge Kağan tarafından diktirildikleri de bilinmektedir.
Alfabesi olan Türk devletlerinin sıralanışı..
Göktürk Alfabesinin Özellikleri
Alfabesi olan Türk Devletleri arasından Göktürkler kendi alfabelerini kullanmışlardır. Bu alfabe 38 harften oluşmaktadır. 4 sesli, 26 sessiz ve 8 birleşik harften oluşmaktadır. Harfler birbiri ile birleştirilmeden ayrı olarak yazılmaktadır. Sağdan sola doğru yazıldığı bilinmekte olup satırlar yukardan aşağı doğrudur. Alfabenin kökeni Türkler için oldukça önemli olan ok ve yay sembollerinden türetildiği düşünülmektedir.
Kendilerine Ait Alfabe Kullanan Türk Devletleri
Kendilerine ait alfabe kullanan Türk devletlerinden birisi de Uygurlardır. Uygurlar kurulduklarında Göktürk alfabesinin kullanmaktaydılar. Daha sonra kendilerine ait Uygur alfabesini oluşturdular. Uygur alfabesi 3 sesli ve 15 sessiz olmak üzere toplam 18 harften oluşmaktadır. Uygur alfabesi de Göktürk alfabesi gibi sağdan sola doğru yazılır. Ayrıca Uygur alfabesi harfler birleştirilerek yazılan bir alfabedir.
(No Ratings Yet)
Loading...