Cavi alfabesi, Güneydoğu Asya dillerini yazılı hale getirmek için kullanılan ve Arap alfabesinin bu amaçla uyarlanmış olan şekli olarak tarif edilebilir. Cavi kelimesi, Cava adasının Arapça söylenişi olan Jawah kelimesinden türetilmiştir ve bu bölgede yaşayan insanları ifade etmek için de kullanılır. Cavi alfabesi sadece Brunei’de resmi alfabe olarak kullanılmaktadır. Malezya’da kullanılan asıl alfabenin alternatifi olarak da kullanılmaktadır. Malay dilini yazmak amacıyla kullanılan asıl alfabe Rumi olarak bilinmektedir ve Latin harflerinden uyarlanmıştır. Ama ülkede her iki alfabe ile yazılmış olan yazıları ya da tabelaları görmek mümkündür. Bu iki ülkenin kâğıt paralarının arka yüzlerinde de Cavi alfabesi kullanarak yazılmış olan yazılar yer almaktadır.
Cavi alfabesi günümüzde Malayca, Minangkabau dili, Tayca, Açece, Banjar dili, Tausug dili gibi birçok Güney Asya dilini ve daha fazlasını yazılı hale getirmek amacıyla kullanılmaktadır. Ama daha çok bu bölgede bulunan Müslüman toplulukların dini işlerinde kullandıkları bir alfabe durumundadır. Güneydoğu Asya’da İslamiyet yayılmadan önceki dönemlerde Grantha alfabesi ve Vatteluttu alfabesi kullanılıyordu. Bu alfabeler birçok Güney Asya dilini yazmak için kullanılan alfabelerdi. Bölgede İslamiyet yaygınlaşmaya başladıktan sonra ise bu alfabelerin kullanımı durdu. Bu alfabelerin yerine Arap alfabesinden uyarlanmış olan Cavi alfabesi kullanılmaya başladı. Tarihte bu bölgede hüküm sürmüş olan ve resmi olarak Cavi alfabesini kullanmış olan devletler arasında Malakka Sultanlığı, Pattani Sultanlığı, Açe Sultanlığı, Sulu Sultanlığı, Johor Sultanlığı, Ternate Sultanlığı gibi isimler bulunmaktadır.
Cavi alfabesindeki harfler Arap alfabesinden esinlenmiş olsa da bazı harfler Fars alfabesi ile daha yakındır. Örneğin Fars alfabesinde bulunan gaf harfi ile Cavi alfabesinde yer alan kaf harfi birbirlerinden ayırt edilemeyecek şekilde benzerler. Dolayısıyla bölgeye İslamiyet ile birlikte gelen Cavi alfabesinin sadece Arap alfabesinden esinlendiğini söylemek doğru olmayabilir.
Malay dilinde ve Cavi alfabesi kullanılarak yazılmış olan bir tabela
Cavi alfabesi günümüzde ağırlıklı olarak dini işler için kullanılsa da uzun bir dönem günlük hayatta ve devlet işlerinde de kullanılmıştır. Dolayısıyla Güneydoğu Asya bölgesinde bulunan Müslüman toplulukların geçmişini, tarihlerini ve basılı eserlerini inceleme açısından çok faydalı bir araç olarak kabul edilebilir. Bu alfabeyi dini işlerinde kullanmaya devam eden Müslüman toplulukları ise yukarıda belirtilenlerle beraber Filipinler’deki Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi’nde yaşayanlar, Endonezya ve Singapur’daki Müslüman toplulukları, Tayland’da bulunan ve Müslümanların nüfusun çoğunluğunu oluşturduğu Pattani bölgesindeki Müslüman toplumu olarak gösterilebilir. Kısaca ifade etmek gerekirse, resmi alfabe olarak kullanılmasa da Güneydoğu Asya bölgesinde bulunan çok sayıdaki Müslüman tarafından bilinen ve kullanılan bir alfabe olduğunu söylemek mümkündür.
Bölgede yakın döneme kadar kullanılan birçok resmi belge ya da araçta Cavi alfabesinin kullanıldığını görmek mümkündür. Örneğin Malezya Federasyonu tarafından 1948 yılı ile 1963 yılı arasında kullanılan devlet armasının üzerinde Cavi alfabesi ile yazılmış olan ‘birlikten güç doğar’ ifadesini görebilirsiniz.
(No Ratings Yet)
Loading...