Fenike dilini yazmak amacıyla kullanılan ve günümüzde yaygın olarak kullanılan Latin alfabesi, Kiril alfabesi, Arap alfabesi gibi birçok alfabenin esin kaynağı olduğu belirtilen alfabe Fenike alfabesi olarak bilinmektedir.

Fenike alfabesi M.Ö. 1000 yılları civarında kullanılmaya başlandığı tahmin edilen bir alfabedir. Heredot Yunanlılara yazıyı ve uygarlığı taşıyan kavmin Fenikeliler olduğunu söyler. Zaten bu kavme Fenikeliler ismini veren Yunanlılar olmuştur ve onlardan Fenikeliler olarak bahseden ilk isim de Heredot’tur. Fenikeliler kelimesi Yunanca Phonikes sözcüğünden gelmektedir. Bu sözcük ise kızıl insanlar anlamına gelen bir kelimedir. Sami ırkından gelen Akdenizli ve denizci bir kavim olan Fenikeliler için bu terimin kullanılması çok da şaşırtıcı değildir. Fenikeliler tarafından kendilerine verilen isim ise Kenaniler olarak bilinir ve diğer doğu kavimleri de bu ismi kullanmışlardır.

Fenikeliler M.Ö. 3000 yılları civarından beri Akdeniz bölgesinde yerleşmiş ve özellikle Mısırlılar ile ağaç, bitkisel koku maddeleri, reçine ve zeytinyağı gibi maddeleri ihraç ettikleri yoğun bir ticarete başlamışlardı. M.Ö. 2500 yıllarında başlayan bu ilişki 500 yıl kadar sürmüştür. Ama Fenikelilerin siyasi örgütlenmeleri iyi olmadığı için Mısır nüfuzuna girdikleri bir dönemdir. M.Ö. 2000 civarında ise Hiksosların saldırdığı Fenike toprakları, saldırganlara karşı koruma sağlama bahanesine sığınan Mısır tarafından işgal edilmişti. Buişgal 6 asır kadar sürdükten sonra sona erdi. Fenikeliler daha sonraki dönemlerde de Asurlular, Persler ve Roma İmparatorluğu ile sorunlar yaşadı. Ama bu süreçte Mısır ile yakın ilişkilerde bulunduğu sürecin ve uzun yılların Fenike alfabesinin oluşmasında büyük etkisi olduğu sanılmaktadır. Yani Fenike alfabesinin atasının Mısır hiyeroglifleri olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Ama Fenike alfabesinin Sümer çivi yazısından etkilenerek yaratıldığı yolunda iddialar da bulunmaktadır. Kaynağı ne olursa olsun, Fenike alfabesi dönemin resim yazılarından ya da çivi yazılarından farklı fonetik bir alfabeydi.

Fenike alfabesi 22 harften oluşuyordu.

Fenikeliler alfabelerini oluşturdukları ve mükemmelleştirdikleri sırada tüm Akdeniz havzasında da koloniler kurmaya başlamışlardı. M.Ö. 1000 yıllarından sonra kurulan Fenike kolonileri, şehirleri tüm Akdeniz havzasına yayılmıştı. Günümüzdeki Akdeniz haritasında denize kıyısı bulunan ülkelerin topraklarının tamamında Fenike kolonileri olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Böylece Fenike alfabesi de tüm Akdeniz havzasına ve oradan da tüm dünyaya yayılma fırsatı bulmuştur.

Bu alfabe 22 harften oluşuyordu. Günümüzde anlaşılan anlamda ilk alfabe olduğu da iddia edilen Fenike alfabesi ile yazılmış olan en eski yazıt İtalya’daki Toscana bölgesinde yer alan Marsilya yazıtı olarak görünmektedir. Bu yazıt günümüzde kullanılan yazı tahtalarına benzeyen ve yüzeyi düz olan bir taşın üzerinde bulunmaktadır. Fenikelilerin yazı metinlerinin çoğu ticari işlerde kullanılan metinlerden oluşmaktadır. Fenike alfabesinin kullanıldığı arkeolojik kalıntıların büyük bir kısmı ise Mısır ve Lübnan gibi ülkelerde bulunmaktadır. Ama çok eski bir uygarlık olan Fenikelilerden kalan arkeolojik kalıntıların ve özellikle yazılı metinlerin çok fazla olduğu söylenemez.

(No Ratings Yet)

Loading...