Frig harfleri ve alfabesi çözülmesi en zor olan alfabelerden biridir. Henüz tam olarak çevirisi yapılabilen bir dil olmasa da çok bilgili olan kişilerin çözümleyeceği bir dildir. Arami ve Ege yazı sistemlerine benzer olduğu bilinen Frig dili yazı ve ses olarak da henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Günümüzde pek çok eser üzerinde Frig yazıları bulunuyor. Ancak tam olarak tercümesi yapılamayan bölümler de söz konusudur.
Frig Alfabesi ve Yazısı
Kayalara yazılan yazılar incelendiğinde ya da Gordion içerisinde bulunan vazoların üzerinde Frig alfabesine rastlamak söz konusudur. Bu yazıların bir yandan Yunan alfabesine benzer olması kökeninin Fenike diline yakın olduğunu gösterebiliyor. Fenike alfabesi M.Ö. 5.yy’a kadar kullanıldığı için günümüzde kaynaklara ulaşmak sanıldığından çok daha zor olmaktadır. Ancak Frig dilinin Yunanca ile karıştırılmış olan yeni alfabesi M.S. 2.yy ile M.S. 3.yy’a kadar kullanılmıştır.
Frig Dili Neden Çözümlenemiyor?
Frig dili ile ilgili herhangi bir kaynak olmadığı için dil bilimciler bu dili çözümlemekte çok zorlanıyor. Frig yazıtları ancak Yunan sanatçıların eserlerinden günümüze aktarılıyor ancak gerçek Frig dili bu eserlerde ortaya çıkmıyor. Yunan dili ile karışık olan yazılar üzerinden analiz yapılmak durumunda kalınıyor. Bu zamandan günümüze sadece 30’a yakın sözcük kaldığı için bu 30 sözcük dili çözmek için ne yazık ki yeterli olmuyor.
Frig Dili Ailesi
Yapılan araştırmalar Friglede yazı ve alfabesi için Hint-Avrupa ailesine ait olduğunu söylüyor. İslav, Arami dillerinden sözcükler bulunduruyor. Hatta Hitit döneminden de seslerin alfabe içerisinde yer aldığı söylenebilir. Frig dili ile yazılmış çok fazla eser yok. Ancak Frigyalıların en tipik özelliklerinden biri hayvan öykülerinden hoşlanmalarıdır. O nedenle o dönemden gelen hayvan öykülerinde dilin benzerleri bulunmaktadır. Dilin henüz çözümlenememiş olmasının nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Dil çok eski bir dönemde kısa bir süre kullanılmıştır.
- Dilin orijinal hali ile herhangi bir eser günümüze gelmemiştir. Tüm eserler Yunan dilinden örnekler barındırmaktadır.
- Frig dili için elde bulunan tek materyal 30’a yakın sözcük gurubudur ve bu da çözümleme için yeterli gelmemektedir.