Göktürk alfabesinin kullanıldığı zamanlar aslında Orhun yazıtları zamanına dayanmaktadır. Göçebe bir hayat süren Türklerin yazıya olan gereksinimlerinden doğmuş olan Orhun yazıtlarında Göktürk alfabesi olarak da bilinen Orhun alfabesi kullanılmıştır. 6.yüzyılda kullanıldığını söyleyebileceğimiz Göktürk alfabesi, Uygurlar, Kırgızlar tarafından doğmuştur diyebiliriz. Türk boylarınca Avrupa’ya da taşınmış olan Göktürk alfabesi 16.yüzyıla kadar Macaristan’da Sekeller arasında da kullanılmaktadır.
Orhun Yazıtları ve Önemi Nedir?
Orhun alfabesi, aslında Orhun yazıtlarından doğmuştur. Göktürkler döneminde dikildiğini söyleyebileceğimiz bu yazıtlar Orhun alfabesi harfleri ile dikildiği için önem taşımaktadır.
Türkçe’nin tarihsel zamandaki göçebe hayattan yerleşik hayata geçiş dönemiyle ilgili önemli bilgiler verdiği için son derece önemli olduğunu söyleyebileceğimiz yazıtlar aynı zamanda Türklerin devlet anlayışı hakkında da bilgi vermektedir. Ayrıca komşuları ile ilişkileri hakkında da bilgiler içeren bu yazıtlar Türk kültürüne bir ışık tutmuştur ve Göktürkler tarafından yazılmıştır.
Göktürk Alfabesi Özellikleri Nelerdir?
Göktürk alfabesi özellikleri arasında öncelikle 38 harften oluştuğunu söyleyebiliriz. 4 sesli, 26 sessiz ve 8 tane birleşik olmak üzere toplam 38 harften oluşan bu alfabe Orhun Irmağı kenarında yer alan Göktürk yazıtlarında ilk olarak bulunmuştur.
Göktürk alfabesi tarihi anlamında incelendiği zaman Türklerin kullandığı ilk alfabe olarak bilinmesi nedeniyle son derece önemlidir. En büyük yazıtlar da hala Moğolistan’da bulunmaktadır.
Türklerin Kullandığı Diğer Alfabeler Nelerdir?
- Uygur alfabesi: Göktürk ve Arap alfabesinden daha eskiden kullanılmıştır. Bahsettiğimiz bu alfabe Türk devletleri tarafından uzun yıllar kabul görmüştür.
- Kiril alfabesi: Türkler tarafından tarihte sıklıkla kullanılan ve aslında zorla Türklere kabul ettirildiği öne sürülen Kiril alfabesi Rusya ve Slav ülkeleri arasında yaygındır.
- Latin alfabesi: 1928 yılında ülkede yapılan harf devriminden sonra latin alfabesi kabul edilmiş ve modern şeklini almıştır diyebiliriz.
- Arap alfabesi: İslamiyeti kabul ettikten sonra Türklerin uzun yıllar kullandığı alfabelerden biri olduğunu söyleyebiliriz.
Türklerin kullandığı alfabeler arasında yer alan Göktürk alfabesi dışında yukarıda saydığımız alfabeler de yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca yukarıdaki diller arasında farklı özerk dilleri de Türklerin görebilirsiniz.