Orhun alfabesi aslında Göktürk alfabesi olarak da bilinen ve Türk toplulukları tarafından ilk kez kullanıldığı için toplumda ve geçmişte önemli bir yeri olan yazı sistemleri arasında gelmektedir. Orhun alfabesi ilk olarak Yenisey Anıtları’nda karşımıza çıkmaktadır. Karakter sayısı 100’den fazla olduğu için Orhun alfabesinin asıl ve son biçimini bu yazıtta görmek mümkün değildir.
Orhun Yazıtları Nedir ve Hangi Alfabe ile Yazılmıştır?
Orhun yazıtları, aslında Orhun alfabesine ismini veren yazıtlardır. Orhun alfabesi nedir sorusunu cevaplamak için bu nedenle Orhun yazıtlarına mutlaka bakmak gerekecektir. Göktürkler döneminde dikilen bu yazıtlar Orhun alfabesi harfleri ile dikilmiştir.
Türkçe’nin tarihsel zamandaki değişimiyle ilgili önemli bilgiler verdiği için son derece özel bir yeri olan yazıtlar aynı zamanda Türklerin devlet anlayışı ve komşuları ile ilişkileri hakkında da bilgiler içermektedir. Türk kültürüne bir ışık tutan yazıtlar Göktürkler tarafından yazılmıştır.
Orhun Yazıtlarında Uygulanan Yazım Kuralları Nelerdir?
Göktürk alfabesi ile yazıldığını söyleyebileceğimiz bu yazıtlarda Türklerin milli alfabesi olarak anılan bir alfabe kullanılmıştır. Türk runik yazısı olarak da bilinen bu alfabe tam 38 harfi içermekteydi. Dört tane ünlü işaretine sahip olan alfabe içerisinde yazım buna göre şekillenmekteydi. Türkçe’nin 8 ana ünlüsünden ikisini yazmakta kullanılan bu sesli harfler Türk runik yazısında örnek vermek gerekirse a/e, o/u şeklinde ilerliyordu.
34 harfin 20 adedi b,d,g,k,l,n,r,s,t ve y ünsüzleriyle çift olan harflerden oluşuyordu. Hece yazısı ile alfabetik sistemin bir karışımından oluştuğunu söyleyebileceğimiz Orhun yazıtlarında ünlü işaretlerin kullanımı da sınırlıdır. Ünsüz işaretler çoğu zaman ünlüyle başlayarak ünsüzle biten bir ses grubuna sahiptir.
Orhun Yazıtları Nelerden Oluşur ve Nerededir?
Göktürk alfabesi harfleri ile yazıldığını söyleyebileceğimiz bu yazıtlar Kül Tigin yazıtı ve Bilge Kağan yazıtı olarak ayrılmaktadır. Moğolistan bölgesindeki Orhun Irmağı yakınlarında olduğunu söyleyebileceğimiz bu yazıtlar arasında sadece 1 km mesafe vardır. Bir hitap metni olarak yazılan bu yazıtlar çoşkunluğun da önemli bir ifadesi sayılmaktadır. Ayrıca metinlerin Türkçe olan kısımları dışında Çince çevirisi de bulunabilir diyebiliriz.
(No Ratings Yet)
Loading...