Viking alfabesi olarak isimlendirilen alfabe, Futhark alfabesi ya da Runik alfabesi, Runik yazı sistemi olarak bilinen alfabedir. Kuzey Avrupa Germen halkları tarafından kullanıldığı için ender de olsa Viking alfabesi olarak adlandırıldığı görülebilir. Alfabeye verilen Futhark ismi, Türk alfabesine ‘abece’ denilmesine benzer bir şekilde oluşturulmuştur. Bu isim alfabenin ilk 6 harfinden oluşturulmuştur. Anlam olarak ise İskandinav mitolojisinde yani Kuzey Avrupa halkları mitolojisinde ‘göksel yaşam’ ifadesine karşılık gelir. Zaten bu alfabede bulunan 24 harf, İskandinav halkları tarafından belirlenmiş olan 24 takımyıldıza denk düşmektedir. Runik alfabe adı ise, Eski Cermen dilini kullanan halklara yani Vikingler gibi halklara ‘runes’, run’lar ismi verilmesinden kaynaklanan, ‘rune’ kelimesinden türetilmiş olan bir isimdir. Daha önce bahsedilen 24 takımyıldızın oluşturduğu hat da Vikingler tarafından rune ‘run’ hattı olarak isimlendirilmiştir. Başlangıçta 24 harf olan alfabenin, M.S.800 yılları civarında 16 harfe düştüğü düşünülmektedir.
Futhark ya da Viking Alfabesi
M.S. 2. Yüzyıl ile M.S. 17 yüzyıl arasında örnekleri görülen runik yazıların büyük bir bölümü İsveç’te, bir kısmı da Norveç ve Danimarka’da bulunmaktadır. Genellikle kaya üzerine kazınmış olan bu yazıların toplam sayısı 5 binin üzerindedir. Ayrıca Grönland, İzlanda, İrlanda ve Britanya Adaları’nda da runik yazı örneklerine rastlanmıştır. Runik yazı olarak isimlendirilen yazı sistemleri, Etrüskler ve Macarlar gibi Avrupa’da yaşayan toplulukların yanı sıra ilk çağ Orta Asya toplumları tarafından da kullanılmıştır. Ama Viking alfabesi olarak isimlendirilebilecek olan yazı sistemi yani Kuzey Avrupa’da kullanılan Futhark yazıları, kullanılmış olan tarza göre 3 grupta incelenmektedir. Bu üç grup ise Töton tarzı, Angıl tarzı ve İskandinav tarzı olarak isimlendirilmektedir. Bu yazı sisteminin kaynağı konusunda kesin bir bilgi yoktur. Ama Avrupa’lı dilbilimcilerin okumakta zorlandıkları yazılar yani Futhark ya da Viking yazıları, Runik yazılar içinde sayılan ‘Orhun alfabesi ya da Göktürk alfabesi’ üzerinde uzmanlaşmış olan Türkologlar ya da Türk dilbilimciler okuyabilmektedir. Bu nedenle Ön-Türkler’in Asya’dan göç ederken bu yazı sistemini yanlarında taşıdıkları ya da Asya veya Anadolu’dan göç ederek Avrupa’ya gelen Etrüsklerin runik yazı sistemlerini Avrupa’ya getirdikleri gibi teoriler bulunmaktadır. Farklı teoriler bulunsa da, Avrupa’daki Runik yazı örnekleriyle, Viking ya da Futhark alfabesiyle Orta Asya’da kullanılan Göktürk alfabesi gibi yazı sistemlerinin akraba oldukları genel olarak kabul edilmiştir.
Sonuç olarak Futhark alfabesi ya da Viking alfabesi olarak isimlendirilebilecek olan Runik yazı sistemi, tüm insanlık tarihi açısından çok önemli sırları açıklayabilecek olan bir yazı sistemidir. Bulunacak yeni tarihi eserler ve yazıtlar, yazı sisteminin kaynağını açıklayabilir. Böylece tarihin o dönemiyle ilgili çok önemli konuları aydınlatmak, tartışmalara son vermek mümkün olabilir. Tabi diğer bir yönüyle de günümüz toplumlarında da hala bilinen İskandinav mitolojisi hakkında önemli bilgiler sağlaması, Viking alfabesinin en önemli yönlerinden bir tanesidir.
3 Comments