Antik Yunanca olarak bilinen dil, Hint-Avrupa dil ailesinde olan birçok dilin yazılı hale getirilmesini sağlayan alfabelerin kaynağı olan Yunan alfabesinin kullanılmış olduğu bir dildir. Antik Yunanca, yaklaşık olarak M.Ö.9.yüzyıl ile M.S.6. yüzyıl arasında kullanılmış olan bir dildir. Bu dil ölü bir dil olmasına rağmen, günümüzdeki Yunancanın atası olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Ortaçağ döneminin en etkili ve güçlü siyasi yapılanması olarak bilinen Roma İmparatorluğu’nu ve sonraki dönemlerde insanlık tarihinin akışını şekillendiren Rönesans gibi dönemlerin başlamasını ve bu dönemlerdeki gelişmeleri etkileyen bir dildir. Bu dil kullanılarak verilen ağırlıklı bilimsel ve kültürel eserler, Avrupa uygarlığında çok önemli olan Latin kültürünün gelişmesinde ve yayılmasında önemli bir rol oynamış, Karanlık çağlardan çıkılmasını sağlayan ve yeni dönemlerin başlamasına öncülük eden Rönesans çağına, bilim adamlarına, sanatçılara ve devlet adamlarına yol gösterici olmuştur. Bu olaylar ve Avrupa uygarlığının gelişmesinde büyük etkisi olan Neo Klasik canlanma gibi olaylar, Antik Yunan Kültürünün ve dolayısıyla dilinin çok etkili olduğu olaylar şeklinde görünmektedir. Dolayısıyla Antik Yunancanın yazılı hale getirilmesini sağlayan Yunan alfabesi de bu süreçte çok önemli bir yer tutmuş, Latin alfabesi başta olmak üzere Hint-Avrupa dillerinin yazımında kullanılan diğer alfabelerin oluşturulmasında esin kaynağı olmuştur.
24 harfli Yunan Alfabesi
Yunan Alfabesinin kaynağı ise, pek çok antik dil ve alfabede olduğu gibi Fenike alfabesi olarak görünmektedir. Dönemin en önde gelen denizcileri ve tüccarları olan Fenikeliler, ticaret yaptıkları Akdeniz ülkelerine alfabelerini de taşımışlardır. Yazılı Yunan kaynaklarından edinilen bilgilere göre, örneğin Heredotos’a göre, Fenikeliler Helenlere bilim ve yazıyı nakletmişlerdir. Yunan Alfabesi’nin tam olarak nasıl oluşturulduğu konusunda farklı görüşler olsa da, genel görüş Fenikelilerin 22 harften oluşan kuzey Sami Alfabesini Helen uygarlığına, Yunanlılara tanıttıkları şeklindedir. Yunanlıların Fenikelilerden daha az sayıda harf aldığı ve kalan harfleri kendilerinin bulduğu da söylenir.
Yunanlılar Fenike Alfabesini kendi dillerindeki seslere uyarlayarak kullandıkları alfabeyi ortaya çıkarmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda kendi dillerindeki seslere uyan sessiz harfleri kullanmaya devam etmişlerdir. Fakat bu arada ilk defa olarak sesli harflerin kullanıldığı da görülmüş, Alfa (A), Epsilon (E), Omikron (O) ve Upsilon (Y) harfleri ile dillerine uygun şekilde kullanılmayan bazı Fenike Alfabesi harflerine sesli harf değerlerini vermişlerdir. Son olarak da (i) sesi için İyota harfini kullanmaya başlamışlardır. Böylece sesli ve sessiz harflerin bir arada kullanıldığı, Ψ (ps) gibi bileşik harflerin de eklendiği bir alfabe, Yunan Alfabesi ortaya çıkmıştır.
Latin Alfabesi, Kiril Alfabesi gibi çok kullanılan alfabelere esin kaynağı olmasının yanı sıra, döneminde Koptik (Kıpti) Alfabesi gibi birçok alfabeye kaynaklık eden Yunan Alfabesi, bu şekilde ortaya çıkmıştır. Günümüzde kullanımı az da olsa, Kıpti dili ve alfabesi kullanılmaya devam etmektedir. Latin Alfabesi ise günümüzün dünyasında en yaygın biçimde kullanılan alfabedir. Kiril alfabesi ise Slav dillerini yazmak için yaygın şekilde kullanılan ve tam olarak Yunan Alfabesine ve Latin Alfabesine benzemese de, atası olan Glagol Alfabesinin oluşturulması aşamasında bu alfabelerden yararlanıldığı bilinmektedir.
Yaklaşık olarak M.Ö.8. yüzyıldan beri kullanılmakta olan Yunan Alfabesi, insanlık tarihinde çok önemli bir yeri ve etkileri olan bir alfabedir. İlk kullanıldığı dönemlerde sadece büyük harflerden oluşan alfabe, günümüzde yani modern Yunan Alfabesi ele alındığında, hem büyük harflerin hem de küçük harflerin kullanıldığı bir yazı sistemidir. Bu alfabe 7 tanesi ünlü, 15 tanesi ünsüz ve 2 tanesi birleşik olmak üzere toplam 24 harften meydana gelmektedir. Antik Yunanca ile yazılan eserler ve sonraki dönemlerde bazı uygarlıkların verdiği eserlerde kullanılan bir alfabe olmasının yanında, günümüzde matematik, fizik, kimya gibi bilim dallarında ve diğer bazı bilim dallarında kullanılan sembollerin önemli bir kısmı da, bu alfabede bulunan harfler ile gösterilmektedir. Örneğin π sembolü, matematikte 3,14 olarak ifade edilen pi sayısını anlatmak için kullanılmaktadır. Zaten Yunan alfabesinde yer alan bu sembol ‘pi’ şeklinde okunmaktadır. Benzer şekilde bilim dillerinde tüm dünyada ortak olarak kullanılan ve Yunan Alfabesinden alınmış olan çeşitli semboller bulunmaktadır.
Yunan alfabesinin bir diğer önemli yönü ise alfabe kelimesinin türetilmesini sağlayan yazı sistemi olmasından ileri gelmektedir. Alfabe sözcüğü ‘alphabet’ sözcüğünden türemiş, bu kelime de Yunan Alfabesinin ilk iki harfi olan ‘A’ Alfa ve ‘B’ Beta harflerinin bir arada okunması ile ortaya çıkmıştır.
Sonuç olarak bütün Avrupa’da çok etkili olan Roma İmparatorluğu ve Uygarlığı, Latin uygarlığı ve Ortaçağ ve sonraki dönemdeki olaylar, günümüzün Avrupa kültürünün ve medeniyetinin ortaya çıkmasında büyük önem taşıyan olaylar ve gelişmelerdir. Bunları etkileyen Antil Yunan Medeniyeti, Yunan Dili ve Yunan Alfabesi de, Batı medeniyetinin günümüzdeki şeklini almasında rol oynayan en önemli etkenlerden birisi belki de en etkilisi olarak gösterilebilir.
Yunan Alfabesi Kullanımı
Yunan Alfabesi ile ismini yazmak isteyenler ise nispeten kolay bir şekilde isimlerini yazabilirler. Çünkü alfabede kullanılan harflerin önemli bir kısmı, Latin alfabesindeki harflerle aynı sayılır.
Örneğin ZEKİ ismini Yunan Alfabesi ile yazarken, ZEKI şeklinde yazmanız yeterlidir.
Ama LALE ismini yazmak için ΛAΛE şeklinde yazmak, Latin alfabesindeki L harfi yerine, Yunan Alfabesinde bulunan ‘Λ’ yani ‘Lambda’ harfini kullanmak gerekecektir.
Yine de tablodaki seslere bakarak ve Yunan Alfabesini kullanarak Türkçe kelimeler yazmak çok da zor olmayacaktır.
(No Ratings Yet)
Loading...