Fiilimsileri, sıfatları ve bazen kendisine benzeyen sözcükleri yani zarfları zaman, durum, yer-yön, miktar ve soru yönüyle belirten sözcüklerin tamamıdır şeklinde tanımlayabiliriz. Cümle içerisinde zarfları diğer sözcüklerden ayırmak için diğer kelimeler ile oluşturduğu ilişkileri ayrıntılı şekilde incelemek gerekir. Esasen Türkçede asıl zarf şeklinde kullanılan sözcük sayısı oldukça azdır. Türkçede kullanılan zarflar diğer sözcük türlerinden alınan sözcükler ile oluşmuştur. Zarf konusunu daha iyi anlayabilmek için isim, fiilimsi ve sıfat konularını çok iyi kavramış olmalısınız. Bu konular iyi anlaşıldığı takdirde zarflar kolaylıkla çözülebilir. Zarfların birtakım özellikleri de mevcuttur. Zarfların özelliklerini şu şekilde sıralayalım:

• Zarflar tek olarak kullanıldığı takdirde isimleşme özelliği gösterir.
• Zarflar isim çekim eki alamaz.
• Zarfların diğer bir adı belirteçtir.
• Belirteçler yani zarflar aynı zamanda sıfatları ve fiilimsiyi de belirtir.
• İsim cümleleri oluşturulurken zarflar sıfat görevinde kullanılır. Kısacası yüklemi isim olan cümlelerde zarf olarak kullanılan sözcükler sıfattır.

Zarflar sözcükleri çeşitli yönlerden nitelendirir demiştik. Bu nedenle zarflar özellikleri bakımından da birbirinden ayrılmaktadır. Örneğin:

Evin kapısını sertçe kapattı (Durum zarfı)

Mülakatı bugün olacağız. (Zaman zarfı)

Yarın ki mülakata çok hazırlandım. (Azlık-çokluk zarfı)

Daralınca dışarı çıktım. (Yer-yön zarfı)

Mülakattaki bu soruyu nasıl cevapladınız? (Soru zarfı)

Zarfları 5 başlık altında inceleyebiliriz.

1. Durum Zarfları
2. Zaman Zarfları
3. Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfları
4. Soru Zarfları
5. Yer-Yön Zarfları

Zarf Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Kullanılır?

Belirttiğimiz gibi zarf çeşitleri; durum zarfları, zaman zarfları, azlık-çokluk (miktar) zarfları, soru zarfları, yer-yön zarfları olarak beşe ayrılmaktadır. Şimdi zarfları tek tek ayrıntılı şekilde inceleyerek konuyu daha iyi anlayalım.

1. Durum Zarfları: Nitelemiş oldukları fiili durum yönü ile belirten, onların durumunu anlatan, onların nasıl oluşturulduğunu gösteren zarflardır. Zarf çeşitleri arasında en çok kullanılan durum zarflarıdır. Durum zarflarını cümle içerisinde bulmanın kolay bir yolu vardır. Cümlede ki fiile ‘’Nasıl’’ sorusunu sorarak durum zarfını bulabilirsiniz. Örneğin:

Seninmiş gibi davranacaksın? ‘’Nasıl?’’ sorusunu sorarak bulabilirsiniz.

Çok ait olmadan, çok sahiplenmeden seveceksin. ‘’Nasıl?’’ sorusunu fiile sorarak bulabilirsiniz.

Mermeri halı dokur gibi yonttu. ‘’Nasıl?’’ sorusunu sorarak bulabilirsiniz.

Eve koşarak geldim. ‘’Nasıl?’’ sorusunu sorarak bulabilirsiniz.

Gördüğünüz gibi fiillere ‘’Nasıl?’’ sorusunu sorarak durum zarfını bulabiliyoruz. Örnekleri biraz daha arttırmak gerekirse:

Gözümün içine bakarak ağladı.

Çocuğu iterek düşürdü.

Şimdi martılar usul usul denize yaklaşıyordur.

Bebek sever gibi okşadım köpeği.

2. Zaman Zarfları: Fiilleri zaman yönü ile belirtir. Zaman zarfları yapılan hareketin ve eylemin zamanını bildirmektedir. Zaman zarflarının çeşidi çok fazladır. Zaman zarfı olarak kullanılan sözcüklerden bazıları: akşama doğru, akşam, erkenden, dünden beri, sabahleyin, ara sıra, bu yıl, birdenbire, şu anda, hala, şimdilik, haftaya, öğleye doğru… Zaman zarfı çeşitleri oldukça fazla olduğundan küçük bir kısmına değindik. Zaman zarfına örnek vererek anlamayı kolaylaştıralım. Örnekler:

Paket henüz bize gelmedi

Yarın akşam dışarıda doğum günü partisi var.

Evin taşıma işlemi iki saatte biter.

Sizin evin merdivenleri kışın hiç çekilmiyor.

Bu sabah kahvaltıya gelebilirsin.

3. Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfları: Miktar zarfları diğer zarflardan farklı olarak fiilimsileri, fiilleri, sıfatları, ya da başka zarfları miktar yönüyle belirten zarf çeşididir. Miktar zarfını bulmanın kolay yolu vardır. Belirtilen sözcüğe ‘’Ne kadar?’’ sorusunu sorarak miktar zarfını bulabilirsiniz. Miktar zarflarının bazıları: biraz, çok, azıcık, fazla, eksik, daha, pek çok, oldukça, bir hayli, gayet, en, ne kadar, en çok, çokça, daha çok, bayağı… Miktar zarflarını örnekler ile daha iyi kavrayabilirsiniz. Örnekler:

Dünkü sınavda çok stres oldum.

Yarışmada yarışmacılar oldukça iyi yarıştılar.

Çok mutlu olmayacaksın.

Sizi eve alana kadar biraz bekleteceğim.

Azıcık daha sevseydim bugün daha mutlu olurdum.

Savaşta bayağı düşmanı yola getirdiler.

4. Soru Zarfları: Eylemsileri ve fiilleri soru yönünden belirten zarf çeşidine soru zarfı denilmektedir. Diğer zarfları bulmak için sorulan sorular cümlede kullanıldığı takdirde soru zarfı oluşur. Soru zarfları şu şekildedir: Nasıl, ne zaman, ne kadar, niçin, niye, neden, ne(sebep anlamında). Örnekler ile soru zarfını daha iyi öğrenelim. Örnekler:

Nasıl başardın sınavı kazanmayı?

Mülakata niye çalışmıyorsun?

Okula ne zaman dönmeyi düşünüyorsun?

Aramalarıma niçin geri dönmüyorsun?

5. Yer Yön Zarfları: Eylemsileri ve fiili yer yön olarak belirten zarf çeşididir. Diğer zarf çeşitlerine nazaran yer yön zarflarının sayısı oldukça azdır. Yer yön zarfları şu şekildedir: Aşağı, beri, yukarı, öte, ileri, içeri, geri, dışarı. Yer yön zarfını cümle içerisinde bulabilmek için fiilimsilere ya da fiile ‘’Nereye?’’ sorusu sorulabilir. Örnekler:

Öğrenciler dışarı çıksın.

Akşam tüm aile içeri girdik.

Evdeki kalabalığı görünce dışarı kaçtı.

Önemli bir ayrıntıya dikkat edilmeli. Yer yön zarfları hiçbir şekilde çekim eki alamazlar. Yer yön zarflarına çekim eki getirilirse zarf görevinden çıkar ve cümle içerisinde dolaylı tümleç görevinde kullanılırlar.

Çocuklar aşağıya insin. (Aşağıya zarf fiiline ‘’-a’’ yönelme hali geldiğinden dolayı zarf özelliği kaybolmuştur.)